- Τολέντο
- (Toledo). Πόλη (περίπου 60.242 κάτ.), της κεντρικής Ισπανίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας (15.368 τ. χλμ., 487.434 κάτ.)· βρίσκεται στη Νέα Καστίλη, στον μέσο ρου του Τάγου, που περιβάλλει από 3 πλευρές την πόλη, η οποία είναι χτισμένη σε ένα γρανιτικό υπόστρωμα. Παρότι έχασε την παλιά του αίγλη, το Τ. παραμένει μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Ισπανίας εξαιτίας του ιστορικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντός της. Γνωστό ήδη από τους ρωμαϊκούς χρόνους με την ονομασία Toletum, μετά την πτώση της Pωμαϊκής αυτοκρατορίας, καταλήφθηκε από τους Βησιγότθους, που το κράτησαν έως το 711, οπότε πέρασε στους Άραβες, στην κατοχή τον οποίων έμεινε ως εξάρτηση του χαλιφάτου της Κορδούης, έως το 1085, οπότε το ανακατέλαβαν τα χριστιανικά στρατεύματα του Αλφόνσου ΣΤ’. Η πόλη, που παρήκμασε μετά την εκδίωξη του αραβικού και εβραϊκού πληθυσμού, ο οποίος αποτελούνταν από εργατικότατες και δραστηριότατες στο εμπόριο και στη βιοτεχνία ομάδες, απέκτησε και πάλι την παλαιά αίγλη της την εποχή του Καρόλου E’, ο οποίος την εξέλεξε ως διαμονή του· αλλά η μεταφορά της πρωτεύουσας στη Μαδρίτη από τον Φίλιππο B’, προκάλεσε κατάρρευση της οικονομίας της πόλης, που από τότε ζει μόνο με το λαμπρό παρελθόν της ως πόλη - μουσείο. Από τα μνημεία της άξια μνείας είναι ο καθεδρικός ναός (1227-1493), το ανάκτορο Αλκάθαρ (Αλκαζάρ), ρυθμού Αναγέννησης, που μισοκαταστράφηκε κατά τον εμφύλιο πόλεμο, ο γέφυρες Αλκάνταρα και Σαν Μαρτίν, οι ναοί Σαν Χουάν ντε λος Ρέγιες (1476-1610), Σάντο Τομές (14ος αι.), Σάντο Ντομίνγκο ελ Αντίγκουο και Σάντο Κρίστο ντε λα Λουθ, το σπίτι του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (Γκρέκο), με σημαντικά έργα του μεγάλου ζωγράφου, το Ταλιέρ ντελ Μόρο και η Πουέρτα ντελ Σολ.
Αίθουσα του μουσείου Σάντα-Κρουζ, στο Τολέντο.
Πανοραμική θέα του Τολέντο.
Dictionary of Greek. 2013.